Keywords
Great Seljuks
Ash'arism
Maturidism
Nizamiyya Madrasas
Political Philosophy
Authority and Belief
How to Cite
Abstract
From early periods, it is known that caliphs, sultans, and other rulers had an effect on Islamic sects. Especially starting from the Umayyad period, rulers supported certain sects and thoughts to legitimize their governance and distanced themselves from others by following policies of oppression. The most important reason for that was that sectarian movements had a significant effect at the community grassroot and could pose a threat to rulers when necessary. Aware of this, rulers have always sought a religiously based social base for themselves. To develop policies that regulated their relations with sects and provide religious references for their governance was the most effective way to achieve it. The sectarian tendencies of the Seljuk sultans and other rulers are among the main factors affecting the relationship between Maturidism and Ash'arism, the two most important sects of the Seljuk period. During the Seljuk period, which carried out a Sunni-centered sectarian policy, the sultans’ devotion to the Islamic religion and their love and respect for knowledge and scholars formed the foundations of the religious and sectarian policy. In this study, the sectarian tendencies of the Great Seljuk sultans, who played an important role in the Islamization process of the Turks, and their effects on the relationship between Maturidism and Ash’arism will be examined. Additionally, in terms of topic integrity, the sectarian policy of the Seljuk sultans will also be addressed. Especially, the sectarian policy followed by the Seljuk sultans, considering the socio-cultural characteristics of society from the time of Tugrul Bey onwards, will be emphasized. In our study, data collection, analysis, and interpretation techniques were generally used. In the data collection stage, classical and contemporary studies related to the subject were used as much as possible. Therefore, the effects of the sectarian tendencies of the sultans during the Seljuk period on the relationship between Maturidism and Ash’arism were tried to be presented in a multifaceted manner.
References
Ahmed, M. (1977). Selçuk-Nâme. (çev. Erdoğan Merçil). İstanbul: Tercüman Yayınları.
Ak, A. (2009). Selçuklular Döneminde Matüridilik. Ankara: Yayınevi Yayınları.
Aybakan, B. (2010). Şîrâzî, Ebû İshak. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Cilt 39, 184-185). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Aydın, M. (1998). Türk Toplumunda Dinî Hoşgörünün Temelleri. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(8), 7-17.
Azimî, E. A. (1988). Azimî Tarihi. (çev. Ali Sevim). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Cilacı, O. (2000). Selçukluların İslam’a Davet Politikası ve Gayr-i Müslimlerle İlişkileri. Diyanet İlmi Dergi, 36(4), 19-30.
Cüveynî, A. M. (1999). Tarih-i Cihangüşâ. (çev. Mürsel Öztürk). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Ed-Dîb, A. M. (1993). Cüveynî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. (Cilt 8, 141-144). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
el-Bündârî, K. (1943). Zübdetü’n-Nuṣra ve nuḫbetü’l-uṣra. (trc. Kıvameddin Burslan). İstanbul: Maarif Matbaası.
el-Hüseynî, S. (1999). Ahbâru’d-Devleti’s-Selçukiyye. (çev. Necati Lügal). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
el-Maḳdisî, E. A. (1906). Aḥsenu’t-Teḳâsîm fî Maʿrifeti’l-Eḳâlîm. ed. M. J. De Goeje, Leiden: Brill.
er-Râvendî, M. (1960). Râhat-üs-Sudür ve Âyet-üs-Sürûr. (çev. Ahmed Ateş). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Es-Sübkî, T. (1964). Tabakatü’ş-Şâfi’îyyeti’l-kübrâ. nşr. Mahmûd Muhammed Tanahî-Abdülfettâh Muhammed el-Hulv. Kahire.
İbn Asâkîr, E. K. (1979). Tebyînu Kezibi’l-Müfteri. neş. M. Zahid el-Kevseri. Beyrut.
İbn Kâdî Şühbe, T. (1979). Ṭabaḳâtü’ş-Şâfiʿiyye, nşr. Hâfız Abdülalîm Han. Haydarâbâd-Dekken.
İbn Kesir, E. F. (1994). el-Bidâye ve’n-Nihaye. (çev. Mehmet Keskin). İstanbul: Çağrı Yayınları.
İbnü’l-Cevzî, E. F. (2014). El-Muntazam fî-Tarihi’l-Ümem’de Selçuklular. (çev. Ali Sevim). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
İbnü’l-Esîr, İ.(1987). el-Kâmil fi’t-târih. (çev. Abdülkerim Özaydın). İstanbul: Bahar Yayınları.
İsmail Hakkı, İ. (1981).Yeni ilmi Kelam. neş. Sabri Hizmetli. Ankara: Umran.
Kafesoğlu, İ. (1964). Nizâmülmülk. İslam Ansiklopedisi. (Cilt 9, 329-333). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Kallek, C. (2003). Maverdî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt 28, 180-186). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Kara, S. (2018). Büyük Selçuklular ve Mezhep Kavgaları. İstanbul: Endülüs Yayınları.
Karadaş, C. (2003). Selçuklular’ın Din Politikası. İslâm, Sanat Tarih Edebiyât ve Mûsikîsi Dergisi 1(2), 95-108.
Kitapcı, Z. (1994). Asrın Olayı. Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey’in Halife El-Kâim’in Kızı Seyyide İle Evlenmesi ve Bazı Tarihî Gerçekler. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (1), 13-42.
Köymen, M. A . (1993). Selçuklular Devri Türk Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Koca, Ferhat. (2001). Selçukluların İslam Hukuk Mezheplerine Bakışları. I. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Kongresi. (2), 29-52.
Kocabıyık, H. İ. (2020). Arap Dilinde Okuma Kavramı. Kilitbahir Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. (17), 110-142.
Kocabıyık, H. İ. (2023). Arap Dilinde Siyak (Bağlam): Dil Dışı Bağlam Örneği. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (32), 1181-1196.
Madelung, W. 2003. Mâturîdîliğin Yayılışı ve Türkler. İmam Mâturîdî ve Mâturîdîlik. çev. Muzeffer Tan, nşr. Sönmez Kutlu. Ankara: Otto Yayınları.
Merçil, E. (1991). Müslüman-Türk Devletleri Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Nizâmülmülk, K. (1941). Siyâsetnâme. Ankara: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Nûmânî, M. Ş. (2008). Gazzâlî, (çev. Yusuf Karaca). İstanbul: Kayıhan Yayınları.
İbnü’l-Cevzî, S. (1999). Mir’atü’z-Zaman Fî Tarihi’l-Ayan. (çev. Ali Sevim). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Ocak, A. Y. (1999). Selçukluların Dinî Siyaseti ve İslam Âlemi 1040-1092. İstanbul: Tarih ve Edebiyat Vakfı Yayınları.
Özaydın, A. (2018). Nizâmülmülk’ün Büyük Selçuklu İmparatorluğu’na Hizmetleri. Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (8), 1-32.
Özköse, K. (2000). Klâsiklerimiz III er-Risâle İmam Abdülkerim el-Kuşeyrî. Tasavvuf: İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 2(4), 199-214.
Piyadeoğlu, C. (2011). Büyük Selçuklular Coğrafyasında Yaşayan Hıristiyan-Yahudi Tebaa ve Devlet Ricaliyle Olan Münasebetleri. İstanbul: Etkin Kitaplar.
Sevim, A., Merçil, E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi Siyaset Teşkilât ve Kültür. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Sümer, F. (1980). Oğuzlar. İstanbul: Ana Yayınları.
Tellioğlu, İ. (2015).Türk-Ermeni İlişkileri ve 1915 Olayları. Trabzon: Türk Ocakları Yayınları.
Turan, O. (1969).Türk Cihan Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi. İstanbul: Turan Neşriyat İstanbul Matbaası.
Turan, O. (1998). Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar Metin Tercüme ve Araştırmalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Urfalı M. (1987). Vekayinâme ve Papaz Grigor’un Zeyli, (çev. Hrant D. Andreasyan). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yaltkaya, M. Ş. (1925). Selçukîler Devrinde Mezahib. Türkiyat Mecmuası. (1), 101-118.
Yaltkaya, M. Ş. (1925). Sencer ve Gazali. Dârülfünun İlâhiyat Fakültesi Mecmuası, 1(1), 42-44.
Yavuz, A. Ö. (2017). Büyük Selçuklu Devleti’nin Kuruluş Devrinde Mezhep Politikaları. Bilimname Düşünce Platformu, (34), 511-532.
Yüksel, E. (1980). Eşariler İle Maturidiler Arasındaki Görüş Farkları. Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, (4), 91-103.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
Copyright (c) 2024 Synesis (ISSN 1984-6754)